April 25

Բարդ նախադասություն

348. Ա ևԲ խմբերի նախադասությունները համեմատի՛ր: Յուրաքանչյուր նախադասության մեջ քանի՞ ստորոգյալ կա:

            Ա. Հին ժամանակներում առագաստանավը շատ կարևոր փոխադրամիջոց էր             համարվում:
            1862 թվականին առագաստանավերով մրցելու կանոններ մշակվեցին:
            Նրան շատ է հետաքրքրում առագաստանավային սպորտը:
            Արդեն տասնվեցերորդ դարում գեղասահքի սիրահարներ կային Հոլանդիայում:
            Բ. Հին ժամանակներում առագաստանավը շատ կարևոր փոխադրամիջոց էր             համարվում, իսկ այսօր նա միայն սպորտում է գործածվում:
            1862 թվականին առագաստանավերով մրցելու կանոններ մշակվեցին, իսկ         դրանից առաջ մրցող մարզիկներն ուղղակի պայմանավորվում էին:
            Նրան շատ է հետաքրքրում առագաստանավային սպորտը, որը հրապուրում է ծովի, երկնքի ու համարձակության բոլոր սիրահարներին:
            Արդեն տասնվեցերորդ դարում գեղասահքի սիրահարներ կային Հոլանդիայում,             որտեղ մշակվել է այսօրվա գեղասահքի տեխնիկան:

349. Նախադասություններն ավարտի՛ր: Առաջադրանքը հնարավո՞ր է կատարել՝ առանց ստորոգյալ ավելացնելու:

            Աքլորներն իրար բզկտում էին, որովհետև երկուսը իրար վիրավորում էին
            Սարսափելի փոթորկից նավը շուռ կգար, եթե հավասար լիներ քաշը
            Փողոցում երեխաներից բացի մարդ չկար, ուրեմն ուշ էր։
            Քանդակագործը գիշեր ու զօր աշխատում էր, երբ ժամանակ ուններ
            Լավ եղանակին այնտեղ էի տանում շնիկիս, որ ման գա։

352. Նախադասություններն ավարտի՛ր: Գտի՛ր ստացված նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարբերության պատճառը:

            Նա ամեն առավոտ վազում է, որ նիհարի:
            Նա ամեն առավոտ վազում է, որպեսզի քրտնի:
            Նա ամեն առավոտ վազում է, չնայած հոգնում է:
            Նա ամեն առավոտ վազում է, իսկ եղբայրը տանը նդտած է:
            Նա ամեն առավոտ չի վազում, այլ նստում:

353. Նախադասություններն ավարտի՛ր:

            Մի մարդ շուկայից ոչ թե ձեռնասուն կաքավ գնեց, այլ շոկոլադ;
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որպեսզի խաղա
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որովհետև նա շատ էր երեազում
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որը վատն էր
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որին նվիրելու է ընկերոջը
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, երբ դասսերը վերացրեց
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց

April 25

Задание 14

1.Прочитайте текст. Подумайте и скажите, когда происходит действие? 

Моя Мурка очень странная кошка. Мурка любит сладкий мёд. Мама стоит у окна и наблюдает за ней. Мурка греется на солнце. Вдруг кошка чует запах мёда. Мурка открывает зелёные глаза и идёт к улью. Сластёна суёт мордочку в улей. И вдруг раздаётся громкий кошачий бежит в кусты. А за ней летят пчёлы.

Весна

2.Прочитайте. В каждом ряду найдите четвёртый лишнее слово и подчеркните его.

1. молчу, кричу, стоять, рисую; 2. обещаешь, стучишь, кричишь, видит; 3. звенит, свистит, говорю, мешает; 1. читают, удивляет, идут, плачут.

3.Прочитайте текст. Определите, когда происходило действие.

Улыбался весёлый апрель. В лесу и в поле всё гудело, прыгало, жужжало. От шума проснулся подснежник. Он встал на тонкую ножку. Красивым был первый весенний цветок! Солнце взглянуло на землю и растопило лёд. Отовсюду побежали весёлые ручейки.

Весна

4.Впишите окончания глаголов. Устно определите время глаголов.

Наступил ранняя весна. Весело засиял солнце. Проснул дремучий лес. Птички свил гнёзда. Белка выбрал высокое дерево и сделал из листьев и травки тёплый домик. Скоро у белки появил семья маленькие слепые бельчата

April 23

Կոչական

341. Նախադասության ընդգծված բառերը հանել: Ի՞նչ է փոխվում  (նախադասության արտահայտված միտք. ինչ – որ տեղեկություն, բառերի դասավորություն, այլ բառեր և այլն): Ի՞նչ կանվանես ընդգծված բառերը:

Դավի՛թ, շախմատի առաջին գիրքը  տասնհինգերորդ  դարում  է  գրվել՝  Իսպանիայի  թագաժառանգի  համար:

Շախմատի առաջին գիրքը  տասնհինգերորդ  դարում  է  գրվել՝  Իսպանիայի  թագաժառանգի  համար:

Դավիթ – կոչական

Կոչականը  հանելուց  հետո,  տեղեկությունը  դարձավ  ընդհանուր:

Այդ օրվանից մինչև այսօր, երեխանե՛ր, շախմատի բազմաթիվ գրթեր են հրատարակվել:

Այդ օրվանից մինչև այսօր շախմատի բազմաթիվ գրքեր են հրատարակվել:

Երեխաներ – կոչական

Կոչականը հանելուց հետո, տեղեկությունը դարձավ ընդհանուր:

Դու ամեն ինչ գիտե՞ս  ֆուտբոլի մասին, ֆուտբոլի՛ստ:

Դու ամեն ինչ գիտե՞ս  ֆուտբոլի մասին:

Ֆուտբոլիստ – կոչական

Կոչականը  հանելուց հետո, հարցը  վերաբերվում է բոլորին:

Реклама

Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա, Վահե՛, 1937 թվականին են առաջին անգամ  համարներ գրել: 

Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա  1937 թվականին են առաջին անգամ  համարներ գրել: 

Վահե – կոչական

Կոչականը հանելուց հետո, տեղեկությունը վերաբերվում է բոլորին:

Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները, Սամվե՛լ:

Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները:

Սամվել – կոչական

Կոչականը հանելուց հետո, հացը վերաբերվում է բոլորին:

Համարները, փոքրի՛կ, գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ կողմնորոշվեն:

Համարները գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ կողմնորոշվեն:

Փոքրիկ – կոչական

Կոչականը հանելուց հետո, տեղեկությունը վերաբերվում է բոլորին:

342. Նախադասության ընդգծված բառերն ի՞նչ են ցույց տալիս: Նախադասությունների կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձնել և փորձել բացատրել:

Եղիշե՛, այդ նամակն ինձ կտա՞ս կարդալու:

Հասմիկ՛, այս երկտողից, բացի ուրիշ բան չի՞ գրել:

Պետք է արտասանե՞ս, Արսե՛ն:

Գնանք, Խորե՛ն, քեզ ծանոթացնեմ Չարենցի հետ:

Բանաստեղծությունդ, սիրելի՛ս, անհաջող է ստացվել:

Ընդգծված բառերը կոչականներ են,  որոնք  ցույց  են  տալիս ում է ուղղված խոսքը: Կոչականի վերջին վանկի ձայնավորի վրա դրվում է շեշտ և առանձնացվում է նախադասության մոյւս անդամներից ստորակետով:

343. Ընդգծված բառերը կոչականներ են: Այդ անունը բացատրել:

Կոչական  նշանակում է կոչել կամ դիմել:

344. Կետերի փոխարեն կոչականներ գրել:

Վահա՛ն, դինոզավրերն ինչո՞ւ են ոչնչացել:

Ալիսա՛,  դու  քայլող մեքենա տեսե՞լ  ես:

Նա իսկապե՞ս իր բնակարանը գազանանոցի է վերածել, Հակո՛բ:

Реклама

Մարդն ինչքա՞ն ժամանակ կարող է դիմանալ առանց խմելու, Հասմի՛կ:

Գիտե՞ս, Ռոբե՛րտ, ռոբոտներին էլ է օդ պետք:              

345. Ա և Բ խմբերի նախադասություններում ընդգծված կոչականները համեմատել և տարբերությունների մասին գրել:­­­

Ա. Եղբա՛յր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:

Բ.  Ա՛յ եղբայր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:

Ա. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պտասխանը փնտրելուց, փիլիիսոփա՛:

Բ. Եվ դու խուսախո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, իմաստո՛ւն փիլիսոփա:

Ա. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, գյուտարա՛ր, ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:

Բ. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, պարո՛ն գյուտարար, ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:

Երբ, կոչականին ավելացնում ենք լրացում, շեշտը տեղափոխվում է լրացումի վերջին վանկի ձայնավորի վրա:

346. Ընդգծված կոչականները բառակապակցություններ դարձնել և փոխել շեշտի տեղը:

Օրինակ՝                                                     

Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, Անահի՛տ: — Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, բարի՛ Անահիտ:

Տղա՛, քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս: — Փոքրի՛կ տղա, քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս:

Փոքրի՛կ, լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է: — Սիրելի՛ փոքրիկ, լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է:

Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե՞ս, նկարի՛չ: — Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե­­՞ս, տաղանդավո՛ր նկարիչ:

Շանդ պահի՛ր, որ մոտ գամ, հովի՛վ: — Շանդ պահի՛ր, որ մոտ գամ, հովիվ եղբա՛յր:

Գիտե՞ս, ճամփո՛րդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա: — Գիտ՞ես, բարի՛ ճամփորդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա:

Իզուր չէիք եկել, երեխանե՛ր, երեկոն լավ անցավ – Իզուր չէիք եկել, սիրե՛լի երեխաներ, եկեկոն լավ անցավ:

347 Նախադասություններ կազմի՛ր՝ տրված բառերն ու բառակապակցությունները գործածելով որպես կոչականներ:

            Բարի՛ մարդիկ, հարգելի՛ ծնողներ, ի՛մ հեռատես ընկեր, անտառի՛ ծառեր, ա՛յ    կամակոր աղջիկ:


Բարի՛ մարդիկ, կօգնե՞ք։

 Հարգելի՛ ծնողներ, կարո՞ղ եմ չգնալ դպրոց։

Ի՛մ հեռատես ընկեր, արի դասը անենք

Անտառի՛ ծառեր, ինչ գեղեցիկ եք։

Ա՛յ   կամակոր աղջիկ, հեռախոսս տու՛ր:

April 20

Բակտերիաներ և սնկեր

1. Ի՞նչ գիտեք բակտերիաների և սնկերի մասին: Ի՞նչ օրգանիզմներ են դրանք:
Բակտերիաները պարզունակ միաբջիջ օրգանիզմներ են, որոնք բազմանում, կիսվում, շարժվում և սնվում են։

2. Ո՞վ է բացահայտել բակտերիաները, ի՞նչ սարքի օգնությամբ:
Բատկտերիաները բացահայտել է Անտոնի վան Լևենհուկը խոշորացնող սարքի օգնությամբ։

3. Ինչի՞ հաշվին են բակտերիաները պաշտպանվում միջավայրի անբարենպաստ գործոններից:
Բակտերիաները լինում են ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև և պարուրաձև։ Այդ ձևն ապահովվում է որոշա­կի լավ արտահայտված արտաքին կառույցով, որը շրջապատում է բակ­տերիան: Նման կառույցը նաև պաշտպանում է բակտերիան միջավայրի տարբեր անբարենպաստ գործոններից

4. Բակտերիաների սնման ի՞նչ եղանակներ գիտեք:
Կա բակտերիաների սնվելու երկու եղանակ։ Մի դեպքում իրենք են առաջացնում օրգանա­կան նյութեր, իսկ մյուս դեպքում՝ օգտվում են պատրաստի նյութերից:

5. Ինչո՞ւմ է բակտերիաների դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում:
Կան այնպպիսի բակտերիաներ, որոնք օգնում են բնությանը, և օգուտ են հասցնում մարդուն։ Դրանք օգտակար բակտերիաներն են։ Բայց կան այնպիսի բակտերիաներ, որոնք փչացնում են բույսը, և առաջացնում են հիվանդություններ։

6. Ի՞նչ գիտեք սնկերի և ծառերի փոխադարձ կապի մասին:
Կան սկներ, որոնք ապրում են ծառի տակ, և ծառը տալիս է նրանց սնունդ։

7. Որո՞նք են ուտելի սնկերը: Իսկ որո՞նք են թունավոր:
Ամենավտանգավոր սնկերը, որոնք հանդիպում են մեր անտառներում՝ ճանճասպնն ու դժգույն գարշասունկն են։ Ճանճասպանն ունի կարմիր գլխարկ, որի վրա սպիտակ բծեր կան, որոնք ասես զգուշացնում է վտանգի մասին՝ “Ձեռք մի՛ տուր ինձ”։ Այդպիսի սունկը ոչ մի ուրիշ սնկի հետ չես շփոթի։ Դժգույն գարշասունկը լինում է տարբեր գույների, և կարող է նման լինել որոշ ուտելուն պիտանի սնկերի, օրինակ՝ դառնամատիտեղի։ Դժգույն գարշասունկը ուրիշ սնկերից կարելի է տարբերել իր ոտքի ներքևի մասում գտնվող օղակով։

8. Հետաքրքրվեք բակտերիաներով և սնկերով հարուցված հիվանդութ­յունների և դրանք կանխարգելելու միջոցառումների մասին:
Ջրածնի պերօքսիդը համարվում է ամենաօգտակար միջոցներից մեկը։
3%-անեց լուծույթը համարվում է ամենաարդյունավետ ախտահանիչ միջոցը։
Վերքերը բուժելիս,օգտագործելով օրական մի քանի անգամ,այն ոչ միայն կանխում է բորբոքումը,այլև օգնում լավանալ: Անգամ գանգրենան կանխվում է:

9. Հիվանդածին բակտերիաներ կա­րող են տարածվել բերանում, հան­գեցնել բորբոքման: Այդ պատճա­ռով խորհուրդ է տրվում ամեն օր մաքրել ատամները: Ին­չո՞ւ, փորձեք հասկանալ և բացատ­րել:
Քանի որ, սնունդ ընթունելուց հետո ատամների արանքում մնում են ուտելիքի մնացորդներ, և ատամները մաքրելուց հետո ատամները մաքրվում են այդ մնացերդներից, և ալյլևս բակտերիաներ չեն մնում։

April 20

Ստեփան Զորյան․ Չալանկը

1․ Ինչո՞ւ էր Չալանկը ամռան օրերին տանջվում ճանճերից։

Նա տառապում էր, քանի որ նրա ականջը պոչը կտրել էին
նոր շանը անունը Սանի ես նրան հավանեցի և ուզեցի շուն ունենալ
2․ Փորձիր հիշել շան հետ կապված որևէ հետաքրքիր պատմություն և համառոտ գրել դա։

Իմ ընկեր Դավիթը շուն էր նվեր ստացել։ Անունը դրել են Սանի։ Երբ ես իմացա այդ մասին, որոշեցի գնալ նրանց տուն և տեսնել նրա շանը։ Նա շատ լավն էր, մենք խաղացինք իրար հետ, ինձ թվում է նա ինձ սիրեց, որովհետև նա քնեց ինձ մոտ։ Դա առաջին անգամ էր, երբ որևէ շուն քնում էր իմ մոտ։ Այդ օրվանից էլ ավելի եմ երազում շուն ունեալու մասին։

3․ Բնութագրեք պատմվածքի շանը, խոսքը հիմնավորիր տեքստից հատվածներով։

Զարմանալի շուն էր մեր Չալանկը, տարբեր մարդկանց վրա հաչում էր տարբեր ձևով․ մուրացկանների վրա հատընդհատ, ասես իմացնելու համար միայն. անծանոթների վրա կասկածանքով, երևի մտածելով, թե հանկարծ տան բարեկամ չլինի՞. ձեռնափայտով մարդկանց վրա` հախուռն։ Ինչպես երևում էր, փայտ չէր սիրհարգանքով էր վերաբերվում լավ հագնված մարդկանց… Հաչում էր նրանց վրա, այնչափ, որ իմացնի, թե մարդ է գալիս… Իսկ քյոխվի կամ գզրի վրա չէր հաչում, մի երկու բերան «հաֆ» էր անում, կլանչելու պես ու մռռոցով քաշվում մի կողմ։ Վախենում էր…

4․ Տեքստից դուրս գրեք անձնանիշ և իրանիշ 5-ական գոյականներ, դրանք դրեք գործիական հոլովով։

շների-շներոց , Չալանկը-Չալանկով,Ես-ինձնով,Մայրս-մորով,Հայրս-հորով 

գոմը-գոմով ,հրացանը-հրացանով,Ճրագը-ճրագով,զույգ-զույգով, վզկապ-վզկապով

5․ Տքստում գտեք 1-ին, 2-րդ և 3-րդ դեմքով գործածված եզակի թվով դերանուններ, դրանք դարձրեք հոգնակի։

ես- մենք, դու-դուք, նա-նրանք