April 26

Ստեփան Զորյան․ Ճանապարհորդ Ջեկոն

1․ Պատմվածքի համար ավարտ մտածեք։

Ու մինչև մյուս կայարանը նա ձեռները խփում էր ծնկներին ու վշտացած տրորվում, հուզվում.
— Վա՛յ։ Ջեկո ջան, քեզ պահեցի, որ  կորցնե՜մ։ Վա՛յ, Ջեկո ջան։
Եվ լսվեց հաչոց, հեռվում երևում էր մի կենդանի։ Մենք մտածեցինք գայլ է, բայց դա ծերուկի Ջեկոն էր։


2․ Ստեղծված իրավիճակում ո՞վ էր մեղավոր։ Պատասխանը պատճառաբանեք։

Այդ դեպքում մեղավոր էր ծերուկը, որովհետև նա թաքուն էր շուն բերել։

3․ Նկարագրեք Ջեկոյին։
Ջեկոն փոքր էր, սպիտակ, խոշոր ու սև աչքերով։

4․ Սևով ընդգծված նախադասությունները դուրս գրեք և կարմիրով նշեք այդ նախադասությունների ենթական և ստորոգյալը։

Նետվելով` նա մի ակնթարթ իր խոշոր, սև աչքերով նայեց անծանոթ դեմքերին և, պառավին նկատելով, թռավ նրա գոգը։

 Բարկացած կոնդուկտորը կռացավ և վախվխելով զամբյուղը բաց արավ

Ճամփորդները եկան հավաքվեցին հաչոցի վրա

Մեր կուպեի ճամփորդները զարմացած իրար նայեցին

Պառավը նստեց , զամբյուղը դրեց ոտների տակ ու փեշերով ծածկեց խնամքով. հետո գրպանից մի գիրք հանեց, ակնոցը դրեց  աչքերին ու սկսեց կարդալ

Մի անգամ աշնանը ես մի ուրախ ճանապարհորդություն կատարեցի դեպի Երևան

5․ Տեքստից դուրս գրեք 10 բայ և գրեք դրաց դեմքը, թիվը, ժամանակը։

 կատարեցի– 1 դեմք, եզակի, անցյալ
եկավ-3 դեմք, եզակի,անցյալ
մտավ-3 դեմք, եզակի, անցյալ
 նստեց– 3 դեմք, եզակի, անցյալ
դրեց -3 դեմք, եզակի, անցյալ
հանեց-3 դեմք, եզակի, անցյալ
սկսեց 3 դեմք, եզակի, անցյալ
գնացինք-1 դեմք, հոգնակի, անցյալ
լսվեց-3 դեմք, եզակի, անցյալ
 սաստեց-3 դեմք, եզակի, անցյալ

April 25

Բարդ նախադասություն

348. Ա ևԲ խմբերի նախադասությունները համեմատի՛ր: Յուրաքանչյուր նախադասության մեջ քանի՞ ստորոգյալ կա:

            Ա. Հին ժամանակներում առագաստանավը շատ կարևոր փոխադրամիջոց էր             համարվում:
            1862 թվականին առագաստանավերով մրցելու կանոններ մշակվեցին:
            Նրան շատ է հետաքրքրում առագաստանավային սպորտը:
            Արդեն տասնվեցերորդ դարում գեղասահքի սիրահարներ կային Հոլանդիայում:
            Բ. Հին ժամանակներում առագաստանավը շատ կարևոր փոխադրամիջոց էր             համարվում, իսկ այսօր նա միայն սպորտում է գործածվում:
            1862 թվականին առագաստանավերով մրցելու կանոններ մշակվեցին, իսկ         դրանից առաջ մրցող մարզիկներն ուղղակի պայմանավորվում էին:
            Նրան շատ է հետաքրքրում առագաստանավային սպորտը, որը հրապուրում է ծովի, երկնքի ու համարձակության բոլոր սիրահարներին:
            Արդեն տասնվեցերորդ դարում գեղասահքի սիրահարներ կային Հոլանդիայում,             որտեղ մշակվել է այսօրվա գեղասահքի տեխնիկան:

349. Նախադասություններն ավարտի՛ր: Առաջադրանքը հնարավո՞ր է կատարել՝ առանց ստորոգյալ ավելացնելու:

            Աքլորներն իրար բզկտում էին, որովհետև երկուսը իրար վիրավորում էին
            Սարսափելի փոթորկից նավը շուռ կգար, եթե հավասար լիներ քաշը
            Փողոցում երեխաներից բացի մարդ չկար, ուրեմն ուշ էր։
            Քանդակագործը գիշեր ու զօր աշխատում էր, երբ ժամանակ ուններ
            Լավ եղանակին այնտեղ էի տանում շնիկիս, որ ման գա։

352. Նախադասություններն ավարտի՛ր: Գտի՛ր ստացված նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարբերության պատճառը:

            Նա ամեն առավոտ վազում է, որ նիհարի:
            Նա ամեն առավոտ վազում է, որպեսզի քրտնի:
            Նա ամեն առավոտ վազում է, չնայած հոգնում է:
            Նա ամեն առավոտ վազում է, իսկ եղբայրը տանը նդտած է:
            Նա ամեն առավոտ չի վազում, այլ նստում:

353. Նախադասություններն ավարտի՛ր:

            Մի մարդ շուկայից ոչ թե ձեռնասուն կաքավ գնեց, այլ շոկոլադ;
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որպեսզի խաղա
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որովհետև նա շատ էր երեազում
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որը վատն էր
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, որին նվիրելու է ընկերոջը
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց, երբ դասսերը վերացրեց
            Մի մարդ շուկայից ձեռնասուն կաքավ գնեց

April 23

Կոչական

341. Նախադասության ընդգծված բառերը հանել: Ի՞նչ է փոխվում  (նախադասության արտահայտված միտք. ինչ – որ տեղեկություն, բառերի դասավորություն, այլ բառեր և այլն): Ի՞նչ կանվանես ընդգծված բառերը:

Դավի՛թ, շախմատի առաջին գիրքը  տասնհինգերորդ  դարում  է  գրվել՝  Իսպանիայի  թագաժառանգի  համար:

Շախմատի առաջին գիրքը  տասնհինգերորդ  դարում  է  գրվել՝  Իսպանիայի  թագաժառանգի  համար:

Դավիթ – կոչական

Կոչականը  հանելուց  հետո,  տեղեկությունը  դարձավ  ընդհանուր:

Այդ օրվանից մինչև այսօր, երեխանե՛ր, շախմատի բազմաթիվ գրթեր են հրատարակվել:

Այդ օրվանից մինչև այսօր շախմատի բազմաթիվ գրքեր են հրատարակվել:

Երեխաներ – կոչական

Կոչականը հանելուց հետո, տեղեկությունը դարձավ ընդհանուր:

Դու ամեն ինչ գիտե՞ս  ֆուտբոլի մասին, ֆուտբոլի՛ստ:

Դու ամեն ինչ գիտե՞ս  ֆուտբոլի մասին:

Ֆուտբոլիստ – կոչական

Կոչականը  հանելուց հետո, հարցը  վերաբերվում է բոլորին:

Реклама

Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա, Վահե՛, 1937 թվականին են առաջին անգամ  համարներ գրել: 

Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա  1937 թվականին են առաջին անգամ  համարներ գրել: 

Վահե – կոչական

Կոչականը հանելուց հետո, տեղեկությունը վերաբերվում է բոլորին:

Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները, Սամվե՛լ:

Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները:

Սամվել – կոչական

Կոչականը հանելուց հետո, հացը վերաբերվում է բոլորին:

Համարները, փոքրի՛կ, գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ կողմնորոշվեն:

Համարները գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ կողմնորոշվեն:

Փոքրիկ – կոչական

Կոչականը հանելուց հետո, տեղեկությունը վերաբերվում է բոլորին:

342. Նախադասության ընդգծված բառերն ի՞նչ են ցույց տալիս: Նախադասությունների կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձնել և փորձել բացատրել:

Եղիշե՛, այդ նամակն ինձ կտա՞ս կարդալու:

Հասմիկ՛, այս երկտողից, բացի ուրիշ բան չի՞ գրել:

Պետք է արտասանե՞ս, Արսե՛ն:

Գնանք, Խորե՛ն, քեզ ծանոթացնեմ Չարենցի հետ:

Բանաստեղծությունդ, սիրելի՛ս, անհաջող է ստացվել:

Ընդգծված բառերը կոչականներ են,  որոնք  ցույց  են  տալիս ում է ուղղված խոսքը: Կոչականի վերջին վանկի ձայնավորի վրա դրվում է շեշտ և առանձնացվում է նախադասության մոյւս անդամներից ստորակետով:

343. Ընդգծված բառերը կոչականներ են: Այդ անունը բացատրել:

Կոչական  նշանակում է կոչել կամ դիմել:

344. Կետերի փոխարեն կոչականներ գրել:

Վահա՛ն, դինոզավրերն ինչո՞ւ են ոչնչացել:

Ալիսա՛,  դու  քայլող մեքենա տեսե՞լ  ես:

Նա իսկապե՞ս իր բնակարանը գազանանոցի է վերածել, Հակո՛բ:

Реклама

Մարդն ինչքա՞ն ժամանակ կարող է դիմանալ առանց խմելու, Հասմի՛կ:

Գիտե՞ս, Ռոբե՛րտ, ռոբոտներին էլ է օդ պետք:              

345. Ա և Բ խմբերի նախադասություններում ընդգծված կոչականները համեմատել և տարբերությունների մասին գրել:­­­

Ա. Եղբա՛յր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:

Բ.  Ա՛յ եղբայր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:

Ա. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պտասխանը փնտրելուց, փիլիիսոփա՛:

Բ. Եվ դու խուսախո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, իմաստո՛ւն փիլիսոփա:

Ա. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, գյուտարա՛ր, ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:

Բ. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, պարո՛ն գյուտարար, ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:

Երբ, կոչականին ավելացնում ենք լրացում, շեշտը տեղափոխվում է լրացումի վերջին վանկի ձայնավորի վրա:

346. Ընդգծված կոչականները բառակապակցություններ դարձնել և փոխել շեշտի տեղը:

Օրինակ՝                                                     

Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, Անահի՛տ: — Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, բարի՛ Անահիտ:

Տղա՛, քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս: — Փոքրի՛կ տղա, քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս:

Փոքրի՛կ, լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է: — Սիրելի՛ փոքրիկ, լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է:

Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե՞ս, նկարի՛չ: — Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե­­՞ս, տաղանդավո՛ր նկարիչ:

Շանդ պահի՛ր, որ մոտ գամ, հովի՛վ: — Շանդ պահի՛ր, որ մոտ գամ, հովիվ եղբա՛յր:

Գիտե՞ս, ճամփո՛րդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա: — Գիտ՞ես, բարի՛ ճամփորդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա:

Իզուր չէիք եկել, երեխանե՛ր, երեկոն լավ անցավ – Իզուր չէիք եկել, սիրե՛լի երեխաներ, եկեկոն լավ անցավ:

347 Նախադասություններ կազմի՛ր՝ տրված բառերն ու բառակապակցությունները գործածելով որպես կոչականներ:

            Բարի՛ մարդիկ, հարգելի՛ ծնողներ, ի՛մ հեռատես ընկեր, անտառի՛ ծառեր, ա՛յ    կամակոր աղջիկ:


Բարի՛ մարդիկ, կօգնե՞ք։

 Հարգելի՛ ծնողներ, կարո՞ղ եմ չգնալ դպրոց։

Ի՛մ հեռատես ընկեր, արի դասը անենք

Անտառի՛ ծառեր, ինչ գեղեցիկ եք։

Ա՛յ   կամակոր աղջիկ, հեռախոսս տու՛ր:

April 20

Ստեփան Զորյան․ Չալանկը

1․ Ինչո՞ւ էր Չալանկը ամռան օրերին տանջվում ճանճերից։

Նա տառապում էր, քանի որ նրա ականջը պոչը կտրել էին
նոր շանը անունը Սանի ես նրան հավանեցի և ուզեցի շուն ունենալ
2․ Փորձիր հիշել շան հետ կապված որևէ հետաքրքիր պատմություն և համառոտ գրել դա։

Իմ ընկեր Դավիթը շուն էր նվեր ստացել։ Անունը դրել են Սանի։ Երբ ես իմացա այդ մասին, որոշեցի գնալ նրանց տուն և տեսնել նրա շանը։ Նա շատ լավն էր, մենք խաղացինք իրար հետ, ինձ թվում է նա ինձ սիրեց, որովհետև նա քնեց ինձ մոտ։ Դա առաջին անգամ էր, երբ որևէ շուն քնում էր իմ մոտ։ Այդ օրվանից էլ ավելի եմ երազում շուն ունեալու մասին։

3․ Բնութագրեք պատմվածքի շանը, խոսքը հիմնավորիր տեքստից հատվածներով։

Զարմանալի շուն էր մեր Չալանկը, տարբեր մարդկանց վրա հաչում էր տարբեր ձևով․ մուրացկանների վրա հատընդհատ, ասես իմացնելու համար միայն. անծանոթների վրա կասկածանքով, երևի մտածելով, թե հանկարծ տան բարեկամ չլինի՞. ձեռնափայտով մարդկանց վրա` հախուռն։ Ինչպես երևում էր, փայտ չէր սիրհարգանքով էր վերաբերվում լավ հագնված մարդկանց… Հաչում էր նրանց վրա, այնչափ, որ իմացնի, թե մարդ է գալիս… Իսկ քյոխվի կամ գզրի վրա չէր հաչում, մի երկու բերան «հաֆ» էր անում, կլանչելու պես ու մռռոցով քաշվում մի կողմ։ Վախենում էր…

4․ Տեքստից դուրս գրեք անձնանիշ և իրանիշ 5-ական գոյականներ, դրանք դրեք գործիական հոլովով։

շների-շներոց , Չալանկը-Չալանկով,Ես-ինձնով,Մայրս-մորով,Հայրս-հորով 

գոմը-գոմով ,հրացանը-հրացանով,Ճրագը-ճրագով,զույգ-զույգով, վզկապ-վզկապով

5․ Տքստում գտեք 1-ին, 2-րդ և 3-րդ դեմքով գործածված եզակի թվով դերանուններ, դրանք դարձրեք հոգնակի։

ես- մենք, դու-դուք, նա-նրանք

April 18

Թոմ Գեյթս

Ես շարունակում եմ կարդալ Թոմ Գեյթսը և բավականին կարդացել եմ, հասել եմ 119-էջին։ Նրա ընտանիքի անդամները հավաքվեցն նրանց տուն և Թոմի մայրիկը հարցրեց ինչ ենք ուտելու։ Տատիկն ասաց։

– Ոտում ենք հավի միս մեջը պանիր, տապակած ձու ու փայտիկին խորոված սիսեռ։

Հաց ուտելուց Թոմը պատմեց նրանց անհաջող վրանային ճամբարի մասին։ Թոմի մայրիկն ու հայրիկը դեմ էին, որ Թոմը պատմեր, բայց հետո Թոմը առիթից օգտվեց և ասեց, որ նրա հայրիկը առել է նրա համար դյութ-3 ռոք խմբի երկու տոմս և նրա հորեղբայրները ասացին որ նրանք ել են գալու։ Բոլորը ուրախ են, իսկ հայրիկը նեղված էր, որովհետև պետք է գումար ծախսեր։

April 17

Լեզվական Աշխատանք338-341

338. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող բառեր գրելով կետերի փոխարեն:

            Ո՛չ շունը, ո՛չ կատուն, ո՛չ էլ գայլը չեն խաբի աղվեսին, նա բոլորից էլ խորամանկ է: (ինչե՞րը)
           Հեռուստաղույցները , հրացանները, տները ու վառարանները վերցրինք ու ճամփա ընկանք: (ինչե՞րը)
            Մի գիշերում ամբողջ անտառը լցվեց սուպով, բենզինով և կաշայով: (ինչերո՞վ)
            Տանը, դպրոցում կամ գյուղում պետք է փնտրեք: (որտե՞ղ)
          Պապիկը, տատիկը, Վազգենն ու տիկին Ռուզանը պիտի գտնեն գանձը: (ովքե՞ր)

339. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող մի քանի բառ կամ բառակապակցություն ավելացնելով: Դրանք և, ու, կամ բառերով կապի՛ր կամ ստորակետով բաժանի՛ր:

            Օրինակ՝
Նա շատ է ճամփորդել: (ինչո՞վ) – Նա գնացքով, նավով ու օդանավով շատ է ճամփորդել:

            Օդում տեսավ ամպ, արև ու ծտերը։ (ինչե՞ր)
            Բազմագույն ու բազմաբույր ծաղիկներ կան Չինաստանում, Հայաստանում։ (որտե՞ղ)
            Հինգ րոպե առաջ դուրս եկան հորքուրենք։ (ովքե՞ր)
            Վաղուց դեղին են շորերը։ (ինչե՞րը)

340. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող մի քանի բառ կամ բառակապակցություն ավելացնելով: Դրանք և, ու, կամ բառերով կապի՛ր կամ ստորակետով բաժանի՛ր:

            Այդ անգամ բազմաթիվ երեխաներ ծնուդին (ինչի՞ն) ներկա եղան:
            Փորձարարը Գարիկին (ո՞ւմ) խնդրեց, որ մոտենան:
            (Ինչպիսի՞) պինդ մետաղը ինձ շատ էր զարմացրել:
            Մաթեմատիկան լավ (ինչպիսի՞) գիտություն է:
            (Ե՞րբ) առավորտյան հանդիպում եմ նրան ու ինձ հետաքրքրող հարցեր տալիս:
            (Որտե՞ղ) կինո հայաստանում ես շատ բան իմացա դրանց մասին:

April 13

Կապիբառա

Աշխարհի ամենամեծ կրծողը Կապիբարան է:. Կապիբարայի ամենամեծ ներկայացուցիչները կարող են հասնել 1,5 մետր երկարության և 0,9 մետր բարձրության: Այս կենդանիների քաշը կարող է լինել մինչև 105,4 կգ։ Սրանք սոցիալական կենդանիներ են, որոնք ապրում են միջինը 10-20 անհատներից բաղկացած խմբերով:Կապիբարան (այլ անուն՝ կապիբարա) կրծողների շարքի ամենամեծ ներկայացուցիչն է։ Կապիբարա բառը հնդիկների լեզվում նշանակում է «խոտաբույսերի տիրակալ»: Հասուն կապիբառայի երկարությունը հասնում է մինչև 135 սմ-ի, իսկ թմբուկների բարձրությունը մինչև 60 սմ է, կապիբարան կշռում է մինչև 65 կգ, էգերը ավելի մեծ են, քան արուները: