Geogebra.classic երկրաչափական ծրագրի կիրառում: Գծեք համապատասխան գծագիրը և լուծեք առաջարկված խնդիրները։ Կարող եք կազմել ու առաջարկել նմանատիպ խնդիրներ։

1․Հաշվի՛ր 15 մմ, 14 մմ, 16 մմ և 17 մմ կողմերով քառանկյան
պարագիծը։

15+14+16+17=61

2․Հաշվի՛ր 3 դմ, 5 դմ, 8 դմ և 9 դմ կողմերով քառանկյան
պարագիծը։

3+5+8+9=25

3.Գտի՛ր քառակուսու մակերեսը և պարագիծը՝ իմանալով, որ նրա կողմի երկարությունը 8 մ է։


p=8×4=32

s=8×8=64

4․Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 17սմ է։

17×2=34

5․Քառակուսու պարագիծը 44 սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու կողմը։

11

6․Քառակուսու պարագիծը 48 սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու
մակերեսը։
12×12=144

7․Քառակուսու մակերեսը 81 քառակաուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։

9

8․Քառակուսու 3 կողմերի գումարը 18 սմ է։ Որքա՞ն է այդ
քառակուսու 1 կողմը։

18:3=6

9․Քառակուսու 3 կողմերի գումարը 21 սմ է։ Որքա՞ն է այդ
քառակուսու մակերեսը։

7×7=49

10․ Ուղղանկյան լայնությունը 5 սմ է, իսկ երկարությունը 4 սմ-ով մեծ է լայնությունից։ Գտնել ուղղանկյան պարագիծը։

5+9×2=28

11․ Հաշվի՛ր 15սմ և 11 սմ կողմերով ուղղանկյան պարագիծն ու
մակերեսը։

p=15+11×2=52
s=15×11=169

12.Գործնական աշխատանք տանը․

Սիրելի սովորողներ, հաշվեք ձեր սենյակի հատակին փռված ուղղանկյունաձև գորգի մակերեսն ու պարագիծը։

100+119×2=438
119×111=13209

 Հաշվեք խոհանոցի հատակի քառակուսաձև սալիկի մակերսն ու պարագիծը։ 1 սալիկի մակերեսը   բազմապատկեք հատակի  խոհանցի հատակի սալիկների քանակով, արդյունքում կպարզեք խոհանոցի  հատակի մակերեսը։

p=110+80×2=380

p=105+60×2=330

380-330=50

Պարզեք նաև, ձեր տանը գտնվող ամենամեծ և ամենափոքր ուղղանկյունաձև սեղանների մակերեսների տարբերությունը։ 

Հաշվեք ձեր սենյակի հատակին փռված գորգի մակերեսն ու պարագիծը։ Հաշվեք խոհանոցի հատակի քառակուսաձև սալիկի մակերսն ու պարագիծը։

Գործանական աշխատանքները վերածեք խնդիրների։

Էրեբունի ամրոց

Երևանի հարավ-արևելյան ծայրամասում` Նոր-Արեշ և Վարդաշեն թաղամասերի միջև տեղակայված Արին-Բերդ բլրի վրա է գտնվում Էրեբունի ամրոց-քաղաքը: Էրեբունի քաղաքանունը ուրարտական սկզբնաղբյուրների մեջ առաջին անգամ հանդիպում է Վանի Սբ. Սահակ եկեղեցում հայտնաբերված կոթողի բնագրում:
Էրեբունի ամրոց-քաղաքը կառուցվել է մ.թ.ա. 782 թ. Մենուայի որդի Արգիշտի I թագավորի կողմից և հանդիսացել է ռազմաստրատեգիական կենտրոն Արարատյան դաշտի Ազա երկրում: Ուրարտական պետության անկումից հետո էլ (VI դ. մ.թ.ա.) Էրեբունին շարունակել է գոյատևել աքեմենյան, վաղ հայկական և հելլենիստական ժամանակներում, ինչի մասին վկայում են ամրոցի ճարտարապետական կառույցները և պեղումներից գտնված հնագիտական առարկաները (երկու միլեթյան դրամներ, Օգոստոս կայսեր դրամը, արծաթյա երեք եղջերագավաթներ և մեկ սափոր):


Էրեբունի թանգարան

Այստեղից է սկսվում Երևան«ԷՐԵԲՈՒՆԻ» ՊԱՏՄԱՀՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԱՐԳԵԼՈՑ-ԹԱՆԳԱՐԱՆը, դեռևս մ.թ.ա. 782 թ. հիմնադրված
ուրարտական Էրեբունի քաղաք-ամրոցի պատմությունն ու մշակույթը: Հռոմից 29 տարով մեծ քաղաքի՝ Երևանի պատմությանը կարող եք ծանոթանալ՝ այցելելով Էրեբունի պատմահնագիտական արգելոց-թանգարան: Այն հնամենի Էրեբունի – Երևանի անձնագիրն է: «Էրեբունի» պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանի հավաքածուն հարուստ է Արին-Բերդ, Կարմիր բլուր և Շենգավիթ հնավայրերից, ինչպես նաև Հայաստանի տարբեր շրջաններից պեղված նախաուրարտական, ուրարտական, աքեմենյան, հելլենիստական և վաղ հայկական ժամանակաշրջաններին վերաբերող շուրջ 12.000 (11.295) հնագիտական գտածոներով: Հավաքածուների շարքում իր ուրույն տեղն ունի 1879 թվականին Արին-Բերդ բլրի ստորոտում հայտնաբերված Էրեբունի քաղաք-ամրոցի հիմնադրման մասին ուրարտական առաջին սեպագիր արձանագրությունը:

Էրեբունի վաջական շրջան

Էրեբունի շրջան, շրջանի կարգավիճակ ունեցող վարչական միավոր Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանում։ Ընդգրկում է քաղաքի հարավարևելյան հատվածը՝ զբաղեցնելով 4880 հեկտար տարածք։

Սահմանակից է Երևանի Կենտրոն, Նորք-Մարաշ, Նոր Նորք, Շենգավիթ և Նուբարաշեն վարչական շրջաններին, ինչպես նաև Հայաստանի Կոտայքի և Արարատի մարզերին։ Համաձայն 2015 թվականի վիճակագրական տվյալների՝ շրջանն ունի 126.100 բնակիչ^[2]։

Ներկայումս Էրեբունու շրջանի ղեկավարն է Հակոբ Բալայանը։

Այս հինգշաբթի ես կարդացի Հ․Թումանյանի Երկու հայր պատմվածքը։ Այնտեղ Տեր Սարգիսը պատերազմիից հետո գնում է կաթողիկոսի մոտ, որպեսզի կաթողիկոսը օրհնի ու ապրելու ուժ տա և ասում
-Ես իմ քսան որդին եմ կորցրել
-Իսկ ես իմ քսան հազար քոնն էլ հետը քսան հազար քսան։

Եվ այդ ժամանակ Կաթողիկոսը խնդրում է օրհնություն, որ վշտին դիմանա։ Տեր Սարգսի համար դա մեծ հպարտություն էր։

• Ուղղանկյան պարագիծը  հավասար  է  նրա լայնության և երկարության գումարի կրկնապատիկին։

Ուղղանկյուն

Ուղղանկյան մակերեսը հավասար է նրա երկարության և լայնության արտադրյալին։

երկարություն

• Քառակուսին   այն   ուղղանկյունն  է, որի լայնությունը հավասար է երկարությանը։
• Քառակուսու բոլոր կողմերը հավասար են։
• Քառակուսու պարագիծը հավասար է կողմի քառապատիկին։
• Քառակուսու  մակերեսը   հաշվելու համար  նրա կողմը բազմապատկում ենք իրենով։

Քառակուսի

Եռանկյան  պարագիծը   հավասար է նրա 3 կողմերի երկարությունների           գումարին։

Եռանկյուն

Քառանկյան  պարագիծը  հավասար է նրա 4 կողմերի երկարությունների         գումարին։

Քառանկյուն

Սիրելի սովորողներ այսօրվա ձեր աշխատանքը սա է՝

Առաջադրանքներ

1. Հաշվի՛ր 25սմ և 10սմ  կողմերով ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը:
   P=25×2+10×2=70
   S=25×10=250

• Ուղղանկյան լայնությունը 84սմ է, իսկ երկարությունը 6 սմ-ով մեծ է լայնությունից։ Գտնել ուղղանկյան պարագիծը և մակերեսը։
  
  p=90×2+84×2=248
• s=84×90=7560
  

• Գտի՛ր քառակուսու մակերեսը և պարագիծը՝ իմանալով, որ նրա կողմի երկարությունը 5 դմ է։
  
  p=5×2+5×2=20
  
  s=5×5=25
• Քառակուսու պարագիծը 36 սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։
  36:4=9
  s=9×9=81
• Քառակուսու 3 կողմերի գումարը 36 սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։
  s=12×12=144
  
• Մի  ուղղանկյան լայնությունը 50սմ է, իսկ երկարությունը 60սմ է, իսկ մյուս ուղղանկյան լայնությունը 70սմ է, իսկ երկարությունը 80սմ է։ Որքանո՞վ է մեծ ուղղանկյան մակերեսը մեծ փոքր ուղղանկյան մակերեսից։
  s=60×50=3000
  s=80×70=5600
  5600-3000=2600
• 
  
• Հաշվի՛ր 4դմ, 6դմ  և 7դմ կողմերով եռանկյան պարագիծը։
  p=4+6+7=17
• Հաշվի՛ր 5սմ, 4սմ, 6սմ և 7սմ կողմերով քառանկյան պարագիծը։
  5+4+6+7=22
  
• Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 46 է։
  23+23+23+23=92
• Քառակուսու մակերեսը 36 քառակաուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
  36:6=6

Սիրելի  սովորողներ,  կատարեք չափումներ ու  հաշվեք ձեր  հյուրասենյակի  հատակի  մակերեսն ու պարագիծը։

Մեր հյուրասենյակի լայնությունը 3մ է, իսկ երկարությունը՝ 5մ։
P= 3+5×2=16
s=3×5=15

Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 88 է։

Ուղղանկյան լայնությունը 74սմ է, իսկ երկարությունը 9 սմ-ով մեծ է լայնությունից։ Գտնել ուղղանկյան պարագիծը և մակերեսը։

Հաշվի՛ր 5դմ, 9դմ  և 10դմ կողմերով եռանկյան պարագիծը։
Հաշվի՛ր 10սմ և 8սմ  կողմերով ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը:

Լրացուցիչ աշխատանք

377. Նկարի ո՞ր պատկերների մակերեսներն են հավասար, եթե կազմված
     են հավասար քառակուսիներից։ Ա և Դ
     380. Գտե՛ք ուղղանկյան մակերեսը, եթե կողմերի երկարություններն են.
     ա) 2 սմ և 15 սմ, բ) 3 մ և 18 մ, գ) 4 դմ և 10 սմ, դ) 12 մ և 3 սմ

ա)s=2×15=30 բ) 3×18= 54 գ) 4×10=40 դ) 12×3=36

381. Գտե՛ք քառակուսու մակերեսը, եթե նրա կողմը.
     ա) 7 սմ է, բ) 12 դմ է, գ) 1 սմ 4 մմ է, դ) 32 մ 9 դմ է։
     ա)7×7=49 բ)12×12= 144 գ)14×14=196մմ=19 սմ 6մմ դ)329×329=108241

Быстро пролетело лето. Оно всегда проходит быстро. Солнце спряталось в тучах. Да и светило оно уже не так сильно. И вот тогда на дереве проснулся самый нижний лист и почувствовал, что ему мало света. Пошевелился он на ветке и сказал тому листу, что над ним: „Подвинься немного, а то мне света не хватает”. А тот ему отвечает: „Ты что, не видишь, что у меня его тоже мало?” Тут вмешались соседние листья и закричали верхним: „Эй, вы, верхние,  до нас свет не доходит!” А те им в ответ:„Успокойтесь! Вы там внизу ничего не видите, а нам сверху видно, что осень пришла!Теперь света всем мало будет”. Не поверили этому нижние листья и стали кричать ещё сильнее. Верхние листья от них не отставали. И так раскричались, что поссорились и полетели на землю – подальше от соседей. А как же, спросите вы, последний лист? Тот почему на дереве не остался? Ведь ему не с кем уже было ссориться. Конечно, не с кем, но вы попробуйте в одиночестве пожить. Тоже, наверное, на месте не усидите…

подвинуться – տեղ տալ                                        вмешиваться (вмешаться) – վեճին խառնվել
не усидеть на месте – տեղում տիտիկ չանել                 одиночество – մենություն

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. Когда и почему проснулся на дереве самый нижний листок?
Быстро пролетело лето. вот тогда на дереве проснулся самый нижний лист
2. Какой разговор произошёл между ним и тем листом, который был над ним?
он сказал отодвинься.
3. Как повели себя другие листья?
они сказали отодвинутся
4. Почему листья полетели на землю?
они подрались
5. Почему последний лист не остался на дереве?
он не хотел остатся один

Найдите в тексте антонимы к данным словам. Составьте и напишите с ними предложения.
Медленно, слабо, верхний, много, снизу, ушла, помириться, первый.

Перепишите предложения, изменяя их по образцу.
Образец: Окно было открыто. – Оно было открыто.
1. Озеро сверкало под лучами солнца. -Оно сверкало
2. Солнце спряталось в тучах.-Оно спряталось
3. Облако образуется из капелек воды.–Оно образуется

4. Пальто висит в шкафу.-Оно висит

5. Стихотворение мне очень понравилось.-Оно мне понравилось

6. Молоко было холодное.-Оно холодный
7. Предложение состоит из пяти слов.-оно состоит

Вы прочитали сказку „Отчего опадают листья”, но на самом деле листья
опадают, конечно же, не потому, что ссорятся между собой. Прочитайте
самостоятельно следующий текст и скажите, почему осенью опадают
листья.
Зимой корни растений не могут получать воду из земли, а из листьев вода испаряется. Если бы деревья не сбрасывали листья, они бы умерли от недостатка воды. Но у некоторых растений листья сохраняются всю зиму, потому что они слабо испаряют воду.

Почему опадают листья

С приходом холодного времени года почва начинает промерзать. Деревья перестают получать нужное количество влаги и питательных веществ. Жизненные процессы начинают останавливаться, растения уходят в спячку. Для того чтобы не тратить силы на питание, растения вынуждены избавляться от лишнего груза — и сбрасывать листву.

• Տեքստից գտիր Հերմանի ընտանիքը բնութագրող հատվածները և դուրս գրիր։
  Սան Փաբլո փողոցում մի գերմանական ընտանիք մեր հարևանությամբ տուն ուներ։ Նրանք հիանալի մարդիկ էին` պարզ ու հասարակ։ Նրանք Հերման անունով տղա ունեին, որը մոտավորապես նույն տարիքին էր, ինչ և իմ եղբայր Գրիգորը:
• Բնութագրիր Հերմանին՝ խոսքդ հիմնավորելով տեքստից դրուս գրված հատվածներով։
  Նա խաղաղ տղա էր, փոքր-ինչ ինքնամփոփ և խոսում էր քիչ օտարոտի արտասանությամբ, թեև բնիկ մեր հովտից էր։
  
• Արդարացնո՞ւմ ես արդյոք Հերմանին ծեծող տղաների արարքը։ Խոսքդ հիմնավորիր։
  Ոչ, որովհետև նրանք թույլ չտվեցին Հերմնաին ասել մինչև խոսել
• Պատմվածքից դուրս գրիր
  1․ամենահուզիչ հատվածը
  Երբ նրանք տեսան, որ Հերմանը, միևնույն է, կայզերին չի ատելու, բաց թողին։ Նրանք Հերմանի վրա ծիծաղում էին ու ծամածռվելով կապկում էին նրա լացը, նրա ետևից ըեկած հրում, հարվածում ու քացահարում էին։ Նրանք դա անում էին ամբողջ ճանապարհին, մինչև Հերմանենց տան աստիճանները, բայց նա չփորձեց փախչել։ Հերմանը գավիթի աստիճաններով բարձրանում էր, երբ մայրը տանից դուրս եկավ ու տեսավ նրան։ Մայրը նետվեց դեպի որդին ու օգնեց նրան տուն մտնել։ Նա ապշած էր ու տղաներին ոչ մի խոսք չասաց։ Տղաները, հայհոյելով ու ծիծաղելով, մի որոշ ժամանակ էլ կանգնեցին տան առջև, իսկ հետո հեռացան։
  2․ ամենալարված հատվածը
  
  Այդ ժամանակ ինչ-որ մեկը հարվածեց Հերմանի դեմքին։ Ինչ-որ մեկը ոտք գցեց նրան ու նա ընկավ։ Ինչ-որ մեկը ցատկեց նրա վրա և մյուսները սկսեցին ծեծել ու քացահարել։
  
  Դա երկու րոպե էլ չտևեց։ Ամեն ինչ շատ շուտ ավարտվեց։ Մենք պատկերացնում էինք, որ փոքրիկ զինվորներ ենք։ Մենք պատկերացնում էինք, որ արդարության պաշտպաններ ենք։ Երբ Հերմանի քթից արյուն եկավ
  
• Դեղինով նշված հատվածից օգտվելով բացատրիր, թե ինչ վերաբերմունք ունեին պատմվածքի հերոսն ու նրա եղբայրը կատարվածին և դուրս գրիր ուրիշ հատվածներ, որտեղ երևում է նրանց վերաբերմունքը։
  
  Իմ եղբայր Գրիգորն հայերեն ասաց, թե հուսով է, որ նա տուն չի վերադառնա:
  
  Նրանք հոգու խորքում պաշտպանում էին Հերմանին, բայց չխառնվեցին, որովհետև վախենում էին։
  
  Միառժամանակ նա ոչինչ չասաց, բայց ես գիտեի, թե ինչ է մտածում:
  -Ոչ, ես նրանց չեմ ատում,— ասաց նա։— Թե ինչն եմ ատում, չգիտեմ: Բայց մի բան ատում եմ` դրանց այսօրվա արածն եմ ատում։ Դա եմ ես ատում: Այ հենց դա է, որ ես ատում եմ:
  
  Ես չէի ուզում, որ Հերմանին ցավ պատճառեն, բայց անկարող էի ստիպել ինձ տանը մնալ։ Մտածում էի, որ եթե մնամ տանը ու չտեսնեմ, թե ինչ է կատարվելու, կմեռնեմ։ Իմ եղբայր Գրիգորն ու ես իրար կողք էինք քայլում և մենք մեծ տղաներից ետ մնացինք։ Ճիշտն ասած, մենք այդ խմբի հետ կապ չունեինք, բայց զգում էինք, որ այդ ամենը սկիզբ է առել մեր ծառի վրա և ուզում էինք տեսնել, թե ինչ է լինելու։
  
• Բացի նրանից, որ պատերզամը պատճառ է դառնում, որ մարդիկ զոհվեն, ուրիշ ի՞նչ վատ բաներ են տեղի ունենում պատերազմների ժամանակ։
  
  Պատերազմի արդյունքում շատ երեխաներ կորցնում են նրանց ծնողներին, մնում են առանց տուն, շատ մարդիկ կորցնում են լսողությունը, տեսողությունը, ձեռքեևը կամ ոտքերը, բոլորը տխուր ու անհանգիստ են լինում։

59. Առածներն ընդգծված բառերի հականիշներով լրացրո´ւ:

Անպտուղ ծառը կկտրեն, պտուղավոր ծառին քար կգցեն:

Բարին որ չլիներ, չարը աշխարհը կքանդեր:

Դևին դժոխքը ցույց չտաս, դրախտը ճանապարհը չի իմանա:

Թացն էլ չորի հետ վառվում է:

Կաթի հետ մտածը հոգու հետ դուրսկգա :

Հագուստի նորն է լավ, ընկերոջ հինը :

Մինչև չգա վերջինը, չի հիշվի առաջինը:

65. Սեր և հոր բառերի տարբեր իմաստներով կազմի´ր նախադասություններ:

Օրինակ՝ մարտ բառով

Այս տարի մարտը տաք էր ու չոր:

Մութն ընկնելուն պես  մարտը վերջացավ:

Գյուղացին կաթի սեր ունի։

Սերը սերը կյանք է

Նա պատահական ընկավ հորը։

Նրա հոր անունը հայկ է։

68. Փորձի՛ր բացատրել, թե տրված զույգերն ինչո՞ւ են կոչվում համանուններ կամ նույնանուններ:

Մարտ – մարտ, սեր – սեր, հոր – հոր, հոտ – հոտ, անտառ – անտառ, արի – արի, կար – կար:

Գրվում են նույն ձև, բայց տարբեր իմաստներ ունեն։

69. Ընդգծված բառերի  և արտահայտությունների փոխարեն փակագծերում տրվածներից մեկը գրի´ր:

Որ խոսքը կարճեր-Կարճ կապեր, ավելորդ բաներ չէր ասի: (Կարճ կապեր, երկար չէր)

Պարանը կարճ էր-երկար չէր, աշտարակի ծայրին չհասավ: (Կարճ կապեր, երկար չէր)

Գլուխը կախ էր-խոնարհ էր ու սիրտը կոտրված: (Խոնարհ էր, իջեցներ)

Դույլը ջրհորը կախեր-իջեցներ թե չէ, թզուկը հայտնվելու էր: (Խոնարհ էր, իջեցներ)

Դռան ժանգոտ փակի -կողպեքի վրա ինչ-որ թուղթ դրեց ու գնաց: (Կողպեքի, ծածկի)

Եթե պատուհանը փակի, -ծցուրտ չի լինի: (Կողպեքի, ծածկի)

70. Որոշի´ր, թե ընդգծված բառին տրված հարցերից ո՞րն է համապատասխանում:

Հեռվում երևացին նավեր: (ի՞նչ, ինչե՞ր)

Հեռվում երևացողը  նավ էր: (ի՞նչ, ինչե՞ր)

Քաղաքում կային այգիներ:  (ի՞նչ, ինչե՞ր)

Դա քաղաքի ամենամեծ այգին էր: (ի՞նչը, ինչե՞րը)

Ի՜նչ ծանոթ ձայն էր: (ի՞նչ, ինչե՞ր)

Դրսից ծանոթ ձայներ էին լսվում: (ի՞նչ, ինչե՞ր)

Եթե բարձր ձայներ, անպայման կլսեինք: (ինչե՞ր, ի՞նչ աներ)

Ձեր տղան էր եկել: (ո՞վ, ովքե՞ր)

Տղաներ եկան, որ օգնեն: (ո՞վ, ովքե՞ր)

Դա առաջնորդին ծանոթ նետ էր: (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ)

Տղան փետուրնևրից սարքել էր նետեր:  (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ)

Որ դիպուկ նետեր, ոսկե խնձորը կգցեր: (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ)

71. Ընդգծված յուրաքանչյուր բառի համար ինքդ հարց գրիր։

Մեր ձեղնահարկում կատվի ձագեր գտա:-Ինչեր

Որջից  դուրս եկողը ձագ էր:-ինչ

Որդին պահարանն էր բերել ու դրել սենյակի անկյունում:-ինչն

Դպրոցին այսպիսի պահարաններ են պետք:-ինչեր

Երկնքում նորից թռչուններ երևացին:-ինչեր

Վանդակի թռչունն էր դուրս եկել:-ինչն

Հատիկը հավաքողները մրջյուններ են:-ինչեր

Ձմռանը պատրաստ սպասողը մրջյունն էր:-ինչն

Գոռացողը պահակն էր:-ինչն

Պահակներ կարգեք, որ ապահով լինեք:-ինչեր

72.Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծերում տրված համապատասխան բառը կամ արտահայտությունը:

Ծառերին արթնացնողը քամին էր :
Այդ օրվանից հետո շատ քամիներ են փչել:
Տարբեր պարեր են սովորեցնում դպրոցում:
Դա չտեսնված մի պար էր :
Պարտեզի բոլոր ծաղիկները սպիտակ են:
Եթե բոլոր ծաղիկները միանգամից սպիտակեն, լա՞վ կլինի:
Թող հենց հիմա աչքերը փակեն ու քնեն:
Բոլոր դռները, փակ են մի՞թե տանը մարդ չկա:
Անծանոթ համ էր, այդ մրգից չէի կերել:
Տարբեր խոհարարների եփած նույն անունով ճաշերը տարբեր համեր ունեն:

• Որպես երկարության չափման միավոր գործածվում են`

 միլիմետրը՝ 1մմ

 սանտիմետրը՝ 1սմ

 դեցիմետրը՝ 1դմ

 մետրը՝ 1մ

 կիլոմետրը՝ 1կմ

1սմ=10մմ

1դմ=10սմ=100մմ

1մ =10դմ =100սմ=1000մմ

1կմ=1000մ=10000դմ

• Որպես զանգվածի չափման միավոր գործածվում են`

 գրամը՝ 1գ

կիլոգրամը՝ 1կգ

 ցենտները՝ 1ց

 տոննան՝ 1տ

1կգ =1000գ

 1ց = 100կգ

1տ =10ց =1000կգ ։

• Որպես ժամանակի չափման միավոր գործածվում են`

 վայրկյանը՝ 1վ

 րոպեն՝ 1ր

ժամը՝ 1ժ

 օրը ՝ 1օր

տարին՝ 1տարի

դար՝ 1 դար

1 օր =24 ժ

1 ժ =60 ր

1 ր =60 վ

1 տ=12 ամիս

1 դար=100 տարի

 • Որպես արագության չափման միավոր գործածվում են՝

 կիլոմետր-ժամ՝ 1կմ/ժ

մետր-ժամ՝ 1մ/ժ

մետր-վայրկյան՝ 1մ/վ

1կմ/ժ=1000 մ/ժ

1մ/վ=3600 մ/ժ

Առաջադրանքներ

• Հաշվիր  գումարը.

Oրինակ՝

12 կմ 400 մ+8 կմ 750 մ=20 կմ+1150 մ =20 կմ+1 կմ 150 մ=21 կմ 150 մ

25կմ 300մ+11կմ 750մ=37կմ 50մ

14մ 13սմ+15մ 88սմ=30մ1սմ

6 տ 200 կգ+8 տ 900 կգ=11տ 100կգ

39 սմ 7 մմ+1 սմ 4մմ=41սմ 1մմ

14 ժ 5 ր+2 ժ 55 ր=17ժ

14 ժ +15ժ 45 ր=29ժ 45ր

25 օր 20 ժ+30 օր 5 ժ=56օր 1ժ

14 ր 40 վ+20 ր 30 վ=35ր 10վ

13 դմ 8 սմ+16 դմ 3 սմ= 30դմ 1սմ

26 դմ 5 սմ+20 սմ = 28դմ 5սմ

12 ց 32 կգ+40 ց 80 կգ=53ց 12կգ

25 ց+12 ց 80 կգ=37ց 80կգ

15 կմ+20 կմ 750 մ=35կմ750 մ

12 մ 25 սմ+5 մ 95 սմ=18մ 15սմ

40 տ +14 տ 900 կգ= 54տ 900կգ

• Հաշվիր տարբերությունը։

Oրինակ՝

10 սմ 6 մմ- 3 սմ 9 մմ=9 սմ 16 մմ-3 սմ 9 մմ=6 սմ 7 մմ

25 սմ  8մմ-14 սմ 9 մմ=10սմ 9մմ

21 դմ 7 սմ-14 դմ 9 սմ=6դմ8 սմ

15 դմ 8սմ-12 սմ=14դմ 6սսմ

25 մ 11 սմ-22 մ 18 սմ= 2մ 93սմ

35 մ-12 մ 70 սմ=34 մ 100սմ-12 մ 70 սմ=22մ 30սմ

88 կմ-15 կմ 750 մ=73կմ 750մ

18 կմ 750 մ-11կմ=7կմ 750մ

10 ց 2 կգ-5 ց 92 կգ= 4ց 10կգ

22 ց-11 ց 70 կգ=10ց 30կգ

23 տ- 20 տ 150կգ=2տ 850կգ

35 տ 100 կգ-550 կգ= 34տ 550կգ

Խնդիրներ․

• Հաշվիր  3 մ 35 սմ, 4 մ 25 սմ և 6 մ կողմերով եռանկյան պարագիծը։
  3մ35սմ+4մ25սմ+6մ=13մ 60սմ

• Հաշվիր 3 դմ 5 սմ, 4 դմ 6 սմ, 8 դմ 5 սմ և 8 սմ կողմերով քառանկյան պարագիծը։
  
  3 դմ 5 սմ+ 4 դմ 6 սմ +8 դմ 5 սմ + 8 սմ=15դմ 24սմ
  
• 1. Իննսուն րոպե տևողություն ունեցող ֆիլմի ցուցադրությունը սկսվեց ժամը 17:10-ին: Ցուցադրման ընթացքում երկու գովազդային ընդմիջում եղավ, որոնցից մեկի տևողությունը ութ րոպե էր, մյուսինը` հինգ րոպե: Ե՞րբ ավարտվեց ֆիլմի ցուցադրությունը:
  18:53
  
• 2. Նարինջը խանութում վաճառվում է երկու տարբեր տուփերով, որոնցից յուրաքանչյուրը պարունակում է 9 կամ 10 նարինջ։ Պետրոսն ուզում է գնել ճիշտ 48 նարինջ։ Ամենաքիչը քանի՞ տուփ պետք է նա գնի։
  
  5 տուփ

1. Ինչո՞ւ է Լուսինը միշտ դեպի Երկիր ուղղված միայն մի կողմով:
   Լուսինը չի պտտվում միայն երկրի շուրջ, այն պտտվում է նաև ինքն իր առանցքի շուրջ։
2. Ինչի՞ հետևանքով են առաջանում Լուսնի փուլերը:
   Արեգակի լույսի շնորհիվ Լուսնի տեսանելի մասը փոփոխվում է և այդ պատճառով մենք այն տեսնում տարբեր չափերով։
3. Ի՞նչ կառուցվածք ունի Լուսնի մակերևույթը:
   Լուսինե պատված է փոշով և ժայռաբեկորների խառնուրդով, վրան կան լեռնաշղթաներ։
4. Ինչո՞ւ Լուսնի վրա կյանք գոյություն չունի:
   Լուսնի վր թթվածին և ջուր չկա։
5. Ե՞րբ է մարդը ոտք դրել Լուսնի վրա:
   1969 թվականին,«Ապոլոն-11» տիեզերանավով
6. Գիշերը նայեք Լուսնին: Նրա տեսքից որոշեք, թե մոտակա օրերին իր եղջյուրը կաճի՞, թե՞ կնվազի: